Stop met oordelen

Wij maken onze leerlingen bij elke gelegenheid bewuster van het feit dat mensen steeds de neiging hebben om te oordelen. En dat levert veel problemen op. Een oordeel is een gevolg van afgescheidenheid, niet van verbondenheid. Zodra je een oordeel ontwikkelt over iets of iemand plaats jij jezelf eigenlijk boven of op zijn minst op afstand van diegene, waarmee je het verschil tussen jou en de ander benadrukt. In verbondenheid zoek je naar overeenkomsten en niet naar verschillen.

Het is een moeilijke oefening om jezelf van jouw oordelen te verlossen. Dat komt omdat je eigenlijk niet beter weet en je in de loop van je leven onder invloed van je omgeving allerlei onbewuste oordelen hebt ontwikkeld over jezelf en over anderen. Al die oordelen hebben jou in eerste instantie een gevoel van duidelijkheid en veiligheid gegeven. En omdat dit zit vastgeroest in je onderbewustzijn, zitten er allerlei onzuiverheden in jouw waarnemingen en in je redeneringen. Ongemerkt houd je een heel bouwwerk van aannames in stand, die jou een soort zekerheid lijken te geven, zonder te beseffen dat het aannames zijn, waarvan de houdbaarheidsdatum allang verstreken is. Let daar de komende tijd maar eens op. Wat je ook leest, op TV bekijkt, of met wie je ook spreekt, overal wordt de communicatie bepaald door aannames waarvan de zuiverheid en feitelijkheid niet is getoetst. Oordelen zijn reflecties van persoonlijke voorkeuren en afkeuren.

Uiteindelijk is de persoonlijkheid een pakhuis vol aannames en zenden en ontvangen we er de hele dag lustig op los met alle kleuren van de regenboog, zonder te beseffen dat alle vormen van angst en verlangen in het oordeel besloten liggen.

Zelfstudie, de vierde Niyama van het achtvoudige pad van Patanjali, speelt een centrale rol in de bewustwording van jouw oordelen. Er zijn drie stappen van belang:

1. Steeds als je afgescheidenheid ervaart, bijvoorbeeld door frictie met je omgeving, innerlijke frustratie of angst, is het waardevol om je aandacht naar binnen te richten en je af te vragen op welke aannames jouw huidige gedachten en emoties zijn gebaseerd. Door vervolgens goed te onderzoeken of die aannames in de huidige omstandigheden wel van toepassing zijn, zal er al meer helderheid in jouw oordeel komen.

2. Deel vervolgens jouw inmiddels bewuste oordeel inclusief de onderliggende aannames met je omgeving en leg uit dat je de subjectiviteit van jouw oordeel beseft. Dan toon je de wil om samen tot zuiverheid te komen door in dialoog de aannames te onderzoeken. Dat geeft de mogelijkheid om allebei wat te leren als je door een verschil van inzicht van elkaar gescheiden bent. Dan zoek je naar gemeenschappelijkheid in plaats van verschil. En dan zal de afscheiding snel oplossen. Frictie en angst verdwijnen als sneeuw onder de zon en er ontstaat weer ruimte. Dat voel je direct.

3. Als iemand over jou oordeelt, kun het steeds omdraaien. Vraag naar de aannames die iemand doet ten aanzien van jouw persoon en dan heb je 2 mogelijkheden; je weerlegt het of je erkent het in het eerste geval leer je wat over de ander en in het laatste geval leer je weer wat over jezelf. In beide gevallen groei je naar elkaar toe en niet van elkaar af.

Dus als je afgescheidenheid van een ander voelt, begin dan door het open te gooien. Onderzoek de aannames en ontdoe het op die manier van de emotionele lading. Zo sla je twee vliegen in één klap: je beoefent Saucha (zuiverheid) en Ahimsa (geweldloosheid) in een zeer vruchtbare combinatie. Regelmatige beoefening van meditatie geeft je de sleutel om steeds meer een beschouwelijke houding te ontwikkelen ten aanzien van jezelf en jouw omgeving. Daardoor ontwikkel je een gezonde afstand tot de vraagstukken waar je mee te maken krijgt en dat geeft je het relativeringsvermogen om je oordeel en dat van de ander bewust waar te nemen en te overbruggen. Dit is het verschil tussen oordelen en onderscheidingsvermogen. Een oordeel ontstaat in reactie op de buitenwereld, onderscheidingsvermogen door aandachtige bestudering van jezelf. Veel succes.

In onze opleiding leer je op de juiste manier te mediteren, zodat je het zelf toe kunt toepassen.

Interesse? Je bent van harte welkom voor een persoonlijke kennismaking.

Wij waarderen het als je deze blog deelt met anderen.