De Yoga Sutra’s van Patanjali
De Yoga Sutra’s van Patanjali zijn een prachtige basis voor de yogabeoefenaar. De Sutra’s kunnen werken als een soort gids voor je leven waar je altijd op terug kunt vallen. Het doel van de Yoga Sutra’s is het om aan te geven waar het werkelijk om draait in Yogabeoefening. Bovendien krijg je zicht op de hindernissen van het leven (Klesha’s) hoe deze te verzwakken om vervolgens te komen tot “Samadhi” of eenwording. Om een goede uitleg te geven over De Yoga Sutra’s van Patanjali is het van belang dat we de volgende onderdelen behandelen:
Table of Contents
Wat is een sutra?
Het woord “Sutra” komt uit het Sanskriet en is een aforisme; een kort en bondige uitspraak die over het algemeen niet meer dan een zin lang is. Door middel van deze Sutra’s worden verschillende vormen van kennis overgedragen. De Sutra’s werden van origine mondeling overgeleverd van leraar op leerling. De term Sutra komt ook voor in bijvoorbeeld werken over het boeddhisme en het hindoeïsme. Het woord is afgeleid van het werkwoord “siv” en betekend hetzelfde als touw of draad. Het is dan ook te vergelijken met de Nederlandse uitdrukking: de draad van een verhaal behouden.
De Yogasutra’s van Patanjali geven door middel van 196 sutra’s een systematische beschrijving van de weg tot eenwording, bevrijding.
Voorbeelden van Sutra’s
सूत is het teken uit het Sanskriet voor het woord Sutra en zag er oorspronkelijk zo uit:
In het boek De Yoga Sutra’s van Patanjali wordt in de 2e Sutra al duidelijk gemaakt wat yoga precies is. De Sutra luidt: “Yoga Chitta Vritti Nirodha“. Om uit te leggen wat deze Sutra betekend gaan we kijken naar de betekenis van de aparte woorden.
- Yoga: het woord yoga is in deze Sutra herkenbaar en betekend: eenwording.
- Chitta: kan je vertalen als gedachten of geheugen.
- Vritti: wordt vertaald door het Nederlandse woord indruk of verstoring.
- Nirodha: betekend in het Nederlands iets als blokkeren, ophouden of beheersen.
Zo kunnen we stellen dat de 2e Sutra betekend: “Yoga is het beheersen van de wijzigingen van het denken.”
Wie was Patanjali?
Het is niet precies bekend wie Patanjali was en wanneer hij heeft geleefd.
De verschillende aanwijzingen duiden er op dat hij zo rond 200 v.chr heeft geleefd omdat er wordt geschat dat de Sutra’s in die tijd zijn geschreven. Er wordt gezegd dat in dezelfde periode Grieken waren die verbleven in dezelfde regio als waar Patanjali leefde. In Griekse teksten uit die tijd worden verschillende variaties van de naam Patanjali genoemd als bovenmenselijk wezen.
De naam Patanjali komt uit het Sanskriet en kan vertaald worden als “waterkom”. Hij zag zichzelf als ontvanger van Amrita “een godendrank” die wijsheid over het eeuwige leven schenkt. Voor Patanjali waren er al veel verschillende yogastromingen. Er wordt gezegd dat hij de essentie uit de verschillende yogastromingen heeft samengevoegd.
De 5 klesha’s: De oorzaken van het lijden.
In De Yogasutra’s van Patanjali wordt er duidelijk gesproken over het ophouden of laten verdwijnen van de oorzaken van het lijden, de 5 Klesha’s.
Om goed te snappen waar de Sutra’s over gaan is het ook van belang om goed te snappen wat de 5 Klesha’s zijn. Het woord Klesha komt uit het Sanskriet betekent zoiets als obstakels, aandoeningen of problemen. De 5 Klesha’s zijn: Onwetendheid, gehechtheid, egoïsme, haat en angst.
Onwetendheid – Avidya
De eerste en belangrijkste hindernis is Onwetendheid. Het is de eerste Klesha en deze is direct de voedingsbodem van de andere Klesha’s. Onwetendheid (A= niet, vidya = weten) gaat er over dat je bepaalde dingen niet kunt zien voor wat ze werkelijk zijn. Je denkt dat je eigen perceptie de waarheid is, in plaats van de werkelijke waarheid. In ons dagelijkse leven maken we onderscheid in mensen, gevoelens, ervaringen enzovoorts. De yoga filosofie stelt dat het in essentie allemaal verbonden is en voorkomt uit dezelfde bron namelijk Purusha. Je ervaart dit in het persoonlijke leven door het toenemende contact met Atman. De mens neemt dan Atman of het hogere Zelf waar, met als kern de universele rust / liefde, die altijd aanwezig is. De vaardigheid die meditatie en later contemplatie heet, brengt dit tot stand.
Gehechtheid: Asmita
Gehechtheid staat voor een valse identiteit, het gevoel van “ik ben”. Vanaf kinds af aan creëren we een identiteit op basis van onze fysieke, mentale en emotionele gesteldheid, we associëren ons hier mee en denken dat we dat zijn. We identificeren ons met het ego of de persoonlijkheid. In je leven neem je verschillende rollen aan die allemaal weer een eigen functie dienen. Denk aan: de ouder, de broer of zus van, de goede werknemer, de sportieveling en de slimme leerling. Waar we in ons taalgebruik bijvoorbeeld zeggen: Ik ben rijk of ik ben arm, ik ben oud en ik ben jong. Dat ben je in essentie niet. Het is een perceptie van je identiteit en die kan en zal ook weer veranderen.
Egoïsme: Raga
Egoïsme is de aantrekkingskracht voor zaken die je voldoening geven. Ons verlangen naar fijne ervaringen zorgt voor een eindeloze zoektocht naar het bevredigen van al deze verlangens. Als we niet kunnen krijgen wat we willen, dan lijden we. Wanneer we wel krijgen wat we willen, verdwijnen onze gevoelens van plezier erg snel en beginnen we opnieuw met onze zoektocht naar een fijn gevoel waarbij we vast komen te zitten in een eindeloze cyclus.
Haat: Dvesa
Haat staat voor een sterke afkeer. Het zorgt er voor dat we de dingen vermijden die ons ongelukkig maken. Het is gebaseerd op de veronderstelling dat externe factoren hetgeen zijn die vervelende emoties, pijn en lijden veroorzaken. In ons leven doen we er alles aan om dit te vermijden. Alles wat ons ego bedreigt proberen we te vermijden. Wanneer er sterke verlangens zijn die de persoonlijkheid beheersen, ontwikkelen we sterke aversies wanneer deze verlangens niet worden bevredigd. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille, ze zijn met elkaar verbonden. Terwijl het zich in werkelijkheid allemaal binnen in de mens afspeelt en niet daar buiten.
Angst: Abhinivesha
De verdichting neemt nog verder toe. De grootste angsten komen tevoorschijn. We zijn bang om onze gehechtheden los te laten. Diep van binnen weten we wel dat het enige constante in het leven verandering is en toch kan de mens in angst er niet meer bij. Bang bijvoorbeeld om alle materiële dingen kwijt te raken zoals mensen, een status of een negatief toekomstbeeld. Men ziet iets tegemoet, met zeer sterke emoties van afkeer. Dat wat we niet onder controle hebben is de kern van angst. Alle angsten van welke soort dan ook, komen eigenlijk uit de angst voor de dood. We noemen het overleven. De mens staat vol in de overlevingsmodus en de spanningen zijn groot.
De Yogasutra’s van Patanjali , de kennis daaruit, helpt de mens om de 5 klesha’s te verzwakken, om te komen tot het ultieme einddoel: Samadhi, of eenwording, eenheid.
De Yoga Sutra’s van Patanjali: De 4 hoofdstukken
De 196 verschillende Sutra’s zijn verdeeld in vier verschillende hoofdstukken. Soms wordt de Sutra in deel III, nummer 22, niet als afzonderlijke Sutra gezien, dan worden er 195 Sutra’s aangehouden.
- Samadhi Pada, het pad van eenwording: hoofdstuk 1.
- Sadhana Pada, het pad van scholing: hoofdstuk 2.
- Vibuti Pada, het pad van de ontwikkelende vermogens: hoofdstuk 3.
- Kaivalya Pada, het pad van vrijheid: hoofdstuk 4.
Hoodstuk 1: Samadhi Pada, het pad van eenwording
In dit hoofdstuk wordt het doel van yoga meteen duidelijk. Het hoofdstuk begint met de vraag wat yoga precies is en wat het men zal brengen. Daarnaast wordt er gesproken over de staat die de mens van nature heeft en de technieken om Samadhi te bereiken. Tot slot worden de verschillende stadia van Samadhi beschreven.
Hoofdstuk 2: Sadhana pada, het pad van scholing
In hoofdstuk 2 gaat het over het aanleren van de methode om eenheid te bereiken. Het gaat ook over de oorzaken van het lijden, de Klesha’s. Ook wordt het achtvoudige pad uitgebreider beschreven. Het achtvoudige pad van Patanjali is een duidelijk, overzichtelijk systeem dat men kan brengen naar het doel van yoga of eenwording.
Hoofdstuk 3: Vibhuti pada, het pad van de ontwikkelende vermogens
In hoofdstuk 3 wordt er dieper ingegaan op concentratie, meditatie en Samadhi als eenheid. Verder wordt er gesproken over de bijzondere of zelfs bovennatuurlijke vermogens, de Siddhi’s.
Hoofdstuk 4: Kaivalya Pada, het pad van vrijheid
Hoofdstuk 4 gaat over het pad naar blijvende vrijheid. Het bewustzijn, karma en de bevrijding worden beschreven. Het doel van yoga wordt duidelijk geschetst.
Het boek “De Yoga Sutra’s van Patanjali die onze Yogaschool uitgeeft, geeft de sutra’s in transcriptie weer. De sutra’s worden woord voor woord vertaald en voorzien van commentaar door jarenlange studie en ervaring. Zo kan de lezer een beter inzicht krijgen in wat er precies met deze soms cryptische en mysterieuze sutra’s wordt bedoeld. In de docentenopleiding leerjaar 2 komt het boek voor het eerst aan bod. Daarna volgen verdiepingen.
Het achtvoudige pad van Patanjali
In De Yoga Sutra’s van Patanjali wordt het achtvoudige pad beschreven als volledige yogavorm.
Het is een belangrijk onderdeel van de Sutra’s omdat het een erg praktische methode is om het doel van Samadhi te bereiken. Patanjali stelt dat alle 8 verschillende aspecten beoefend moeten worden om te komen tot het uiteindelijke doel. Het achtvoudige pad bestaat uit:
- Yama’s – weigeringen
- Niyama’s – idealen
- Asana’s – fysieke oefeningen
- Pranayama – energiebeheersing
- Pratyahara – onthechting
- harana – concentratie
- Dhyana – meditatie
- Samadhi – contemplatie
Soms is het lastig om te zien wat de voordelen van deze verschillende stappen precies zijn in je dagelijkse leven. Om deze reden geven we bij alle 8 stappen een wat duidelijke uitleg over wat het voor je kan betekenen.
Yama’s: weigeringen
De Yama’s maken je bewust van onbewuste gewoontes die jouw vrijheid beperken: geweld, leugen, diefstal, verspilling van energie en de opstapeling van begeertes. Door juist begrip over deze 5, die vaak iets anders zijn dan ze in eerste instantie lijken, zul je een toename aan rust en ruimte in het leven ervaren. Hierdoor ga je beter functioneren.
- Ahimsa: Geweldloosheid
- Sattya: Waarachtigheid
- Asteya: Niet stelen
- Brahmacharya: Controle over energie
- Aparigraha: Begeerteloosheid
Niyama’s: idealen
De Niyama’s geven je richting en stabiliteit voor jouw groeiproces. Het gaat om 5 tools die je steeds weer toe kunt passen. Zuiverheid, tevredenheid, soberheid, zelfstudie en overgave. Dit geeft veel houvast en zingeving in je leven. Hierdoor ga je een steeds mooier mens worden die maatschappelijk ook prima functioneert.
- Saucha: Zuiverheid
- Santosha: Tevredenheid
- Tapas: Zelfdiscipline en inzet
- Svadhyaya: Zelfstudie
- Isvara pranidhana: Overgave
Asana: lichaamsoefeningen
De Asana’s zijn lichaamshoudingen die zorgen voor een toename van vitaliteit, flexibiliteit en kracht. Dit zorgt voor een gezond lichaam. Eventuele klachten zullen snel afnemen en rust en vitaliteit zijn dagelijks voelbaar. Lees hier meer over wat een Asana precies is.
Pranayama: Energiebeheersing
Pranayama is energiebeheersing en zorgt voor een goede doorstroming van energie. Je energiehuishouding zal beter gaan functioneren waardoor het overzicht en de rust in je leven toe zal nemen.
Pratyahara: Onthechting
Pratyahara leert je hoe je afstand kunt houden van dat wat onrust veroorzaakt. Het yogaproces maakt je gevoeliger. Het leren van onthechting is belangrijk om emotionele en mentale balans te behouden.
Bekijk hier een uitgebreide video over Pratyahara:
Dharana: Concentratie
Dharana is concentratie op een zelf gekozen punt. Je past het toe als je tot rust bent gekomen. Er is steeds minder afleiding en dit is de voorbode voor de volgende stap, meditatie. Door goede concentratie verhoog je de kwaliteit van dat geen wat je doet.
Dhyana: Meditatie
Dhyana is meditatie, het is een sterke één puntigheid. Het treedt pas op wanneer concentratie erg goed lukt. Door goede meditatie, want er is veel misvatting over het woord, zijn er bijna geen onderbrekingen meer in de gedachtevorming. De tijdsduur van oefening is toegenomen, dat kan nu ook pas omdat de andere stappen ook aardig lukken. Meditatie zorgt voor een directe afname van stress en een grote toename van rust. Verwerking is toegenomen en de kennis over jezelf ook. Meditatie is voorbode voor de laatste.
Samadhi: Eenwording
Door middel van Samadhi dring je eindelijk door tot de diepere lagen van jezelf. Je gaat zien dat een diep gevoel van vreugde, onvoorwaardelijke liefde en vrede altijd in jou zelf aanwezig zijn. Hier kom je tot de werkelijke antwoorden. Er is veel oefening voor nodig, daarom dus ook de 7 voorbereidende stappen.
De Yoga Sutra’s van Patanjali als kern voor yogabeoefening: Raja Yoga.
Vanuit De Yoga Sutra’s van Patanjali leren we het achtvoudige pad van Patanjali kennen. Het achtvoudige pad is de basis voor Raja Yoga. Raja Yoga betekent Koninklijke Yoga. Het is de meest oorspronkelijke en volledige vorm van Yoga omdat alle acht stappen worden behandeld. Raja Yoga zorgt voor een verbetering op alle onderdelen van het leven. Fysiek, emotioneel en mentaal.
In onze opleiding Raja Yoga worden alle 8 stappen in juiste volgorde behandeld.
Meer weten over Raja Yoga?
De yogaschool geeft al meer dan 26 jaar de opleiding Raja Yoga en is de grootste Yogaschool in Oost-Nederland. Wil je meer weten over Raja Yoga of De Yoga Sutra’s van Patanjali dan ben je van harte welkom voor een persoonlijke kennismaking. De opleiding wordt ook online gegeven met 1 fysieke lesdag in de maand.
