De Bhagavad Gītā of letterlijk vertaalt het Lied van de Allerhoogste vormt een onderdeel van het zeer omvangrijke epische gedicht de Mahābhārata, een heel dik boek van meer dan 6000 pagina’s toegeschreven aan de wijze Sri Vyasa als hoofdauteur.Krishna treedt in de Bhagavad Gita naar voren als een grote raadgever voor zijn vriend en neef Arjuna. 

De dialoog tussen Arjuna en Krishna

De Bhagavad Gita wordt gezien als de nectar van de Veda’s. Het beschrijft een prachtige dialoog tussen Krishna en Arjuna. De Bhagavad Gita zelf bestaat uit 700 verzen. Het is in een liedvorm geschreven. 

Liederen zijn makkelijker te onthouden in mondelijke overlevering. De letterlijke liedvorm vertaling vind je terug in de vertaling van vader en zoon Guus en Kuuk Nooteboom. 

Er zijn overigens vele uitgaven altijd wel met commentaar van de Bhagavad Gita. Soms zijn er kleinere uitgaven of juist zeer uitgebreide commentaren op dit prachtige boek. Natuurlijk gaat het om de teksten zelf. 

Het is voor de bestudering van de Bhagavad Gita overigens niet noodzakelijk eerst de Mahabharata te kennen. Op zichzelf staand is het verhaal al compleet. De Bhagavad Gita is onderverdeeld in achttien hoofdstukken. Je vindt ze verderop in dit artikel.

Wat heeft de Bhagavad Gita met Raja Yoga te maken?

Éénwording met de essentiële en fundamentele aard, dat is het doel van Raja Yoga. Deze weg is gegoten in acht stappen. Deze worden in een ander artikel op onze site verklaard. Kijk maar eens op wat is Raja Yoga. Daarin zie je dat het gaat in het leven om de achtste stap te bereiken. 

Daarin is er een bewuste en directe waarneming van het onsterfelijke zelf. De andere 7 stappen zijn voorbereidend. Terug naar het prachtige verhaal de Bhagavad Gita. Hierin is Krishna de wagenmenner, de bestuurder van het voertuig en symboliseert de essentiële en fundamentele aard van ieder mens, de onsterfelijke en tijdloze ziel. 

Deze ziel die steeds leidinggeeft aan de persoonlijkheid is onzichtbaar, maar wordt steeds duidelijker in dit prachtige verhaal doordat Krishna laat zien hoe de mens contact kan krijgen met het hogere zelf. 

De persoonlijkheid die worstelt in dit verhaal is Arjuna. Hij heeft het niet makkelijk en direct al bij het eerste hoofdstuk overvalt hem een grote wanhoop. De strijd waar Arjuna in terecht komt of het gebied heet Kurushetra. 

Arjuna vertegenwoordigd de strijd in de mens

Arjuna vertegenwoordigt de strijd in de mens met alle gehechtheden van de persoonlijkheid die voorbij zullen komen in het leven. Het zijn in de meeste gevallen de moeilijkheden die je tegenkomt in het leven. Het leren loskomen van deze lasten, gehechtheden en begeerten. 

Het heeft veel te maken met het begrijpen van hechtingen of opeenstapelingen. Ongeveer net zoals een huis met veel te veel spullen totaal onoverzichtelijk wordt, terwijl de bewoner wel opgeruimd zijn willen zijn. Door herziening en daarna een grote schoonmaak keert de rust in de bewoner terug. 

Het beoefenen van begeerteloosheid vinden we ook weer terug binnen de 8 stappen van raja yoga, het is de 5e Niyama of Aparigraha. 

We vinden het helemaal terug in de 5e stap van Raja Yoga, dan heet het Pratyahara of ongehechtheid. We zijn dan verder in het Yogaproces. De vaardigheid is toegenomen. 

Het loskomen van de gehechtheden

Het loskomen van alle tijdelijke gehechtheden of Kurukshetra om uiteindelijk tot overgave te komen aan het tijdloze, daarin herkennen we Yoga in de ware vorm. Overgave tot aan de ziel van de mens, de universele intelligentie, ook genoemd het goddelijke. Je komt er dichter in de buurt door te gaan begrijpen wat het beste voor jou resoneert in het leven. 

Je zou kunnen zeggen, waar de beste stroming is voor je in het geheel. De keerzijde daarvan is een crisis die je meemaakt. Een crises is kort gezegd een ‘’opstopping’’ bedoeld om bewuster te worden. Als je de tijd neemt om de remming te achterhalen, te verwerken en te begrijpen kom je vooruit. 

Achteraf zie je het pas helemaal helder en had je deze crisis zelfs niet willen of kunnen missen. Toch kan de strijd kortdurend zijn of lang al naargelang de persoon of Arjuna door heeft waar hij of zij in zit of aan vastzit. De deur naar de nieuwe fase van het leven gaat dan weer open, echter alleen als het nieuwe inzicht is verworven. 

De Bhagavad Gita als levensgids

Raja Yoga en ook de Bhagavad Gita gaan beiden over jou als mens in de zoektocht naar wie je werkelijk bent en ook waarom je hier op aarde bent en tevens hoe te handelen. 

Net als de Yogasutra’s van Patanjali dient de Bhagavad Gita als een zeer waardevolle reisgids of levensgids richting eenwording. Beide boeken geven de weg en het doel aan, ieder via andere uitgangspunten, echter het doel is hetzelfde en duidelijk herkenbaar. Beide boeken worden uitgebreid behandeld tijdens onze docentenopleiding. 

Praktisch tot stand brengen 

Daarnaast oefenen we vooral in onze lessen want boeken zijn goede richtingaanwijzers, je zult het echter toch praktisch tot stand dienen te brengen, blijvende eenheid, vandaar alle oefeningen. Oefening baart kunst. Inzicht is belangrijk. Meditatie of eenpuntigheid is de techniek tot interne kennis. De boeken helpen erbij.

Waar komt de Bhagavad Gita vandaan?

De Bhagavad Gita is onderdeel van het zeer uitgebreide Indiase epos, de grote Mahabharata welke uit meer dan 100.000 verzen bestaat. Maha is een Sanskriet woord en het betekent groot. Bharata wordt ook wel vertaald met India of werelds. 

De Mahabharata vormt als het ware de belichaming van groot India (en de wereld). Het is een verhaal over koningen, prinsen, heiligen, wijzen, familie, demonen en goden. De strijd tussen goed en kwaad. 

Hoe oud is de Bhagavad Gita?

Sri Vyasa speelt ook een rol in het verhaal en wordt ook gezien als de hoofdauteur. Het grote epos werd eeuwenlang mondeling overgedragen en later is het opgeschreven op palmbladeren en uiteindelijk op papier. Hoe oud dit verhaal precies is, daar zijn vele geleerden het niet over eens. 

De verhalen in de Mahabharata omvatten levenslessen in:

• kama (begeerte)
• artha (rijkdom)
• dharma(spirituele roeping)
• moksha (bevrijding). 

Het wordt ook wel eens de vijfde Veda genoemd. 

De betekenis van Veda

Veda betekent weten oftewel kennis verkrijgen. Het kernverhaal van de Mahabharata is de dynastische strijd om de troon van Hastinapura, het koninkrijk van de Kuru clan. Hastinapura en de aangrenzende koninkrijken liggen in de Doab, de regio van de rivieren de Boven Ganga (Ganges) en de Yamuna, ten noorden van het huidige Delhi. 

De twee takken van de familie die de strijd aangaan, zijn neven van elkaar. Het zijn de Kaurava’s, de oudste tak in de familie en de Pandava’s, de jongere tak. De strijd culmineert in de slag bij Kurukshetra en de Pandava’s zijn de uiteindelijke overwinnaars. 

De Mahabharata eindigt met de dood van Krishna en het daaropvolgende einde van de dynastie en het één worden met het Allerhoogste (moksha of bevrijding) van de Pandava broers. Sommige van de meest nobele en geachte personages vechten mee aan de kant van de Kaurava’s vanwege de vóór het conflict aangegane allianties. 

Symboliek voor de strijd tussen licht en duisternis

De Pandava’s en de Kaurava’s, die in historische tijden een strijd op leven en dood zouden hebben gevoerd met bijna volledige vernietiging, staan symbool voor de strijd tussen licht en duister, tussen Goden en Demonen en alle wezens die daarbij gedacht kunnen worden. 

Volgens esoterische opvattingen vindt de strijd alleen plaats binnen in de mens. Die tot inzicht en wijsheid komt en zich tracht los te maken van zijn egocentrische beperkingen.

De Bhagavad Gita is niet door een individu geschreven

De Mahabharata en de Veda’s zijn vaak niet door een enkel individu geschreven. Ze zijn gedurende vele eeuwen samengesteld. De bedenkers zijn Rishi’s of wijzen of zieners waarvan wordt aangenomen dat ze heilige kennis rechtstreeks of directer van de goden hebben ontvangen. 

Ze worden verondersteld de Veda’s te hebben samengesteld en worden gezien als de grondleggers van de Vedische traditie. Ze worden ook gezien als leraren, die latere generaties spirituele zoekers begeleiden en beïnvloeden. 

Er zijn maar weinig mensen die de hele Mahabharata hebben gelezen aangezien het een erg dik boek is. Veel meer mensen nemen toevlucht tot de Bhagavad Gita. 

Waar gaat de Bhagavad Gita over?

De Gita vindt plaats midden op het slagveld. Het leven kan met een slagveld worden omschreven zoals eerder aangegeven, want het is in bepaalde perioden gewoonweg niet gemakkelijk. Kijk maar in de kranten, problemen en conflicten genoeg. 

Een fries in de l (Pattadakal) uit het begin van de 8e eeuw met afbeeldingen van Mahabharata- scènes met de strijdwagen Arjuna-Krishna. Pattadakal staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Deel 1: hoofdstuk 1 t/m 6

Het eerste deel van de Bhagavad Gita, de eerste 6 hoofdstukken, beschrijft de crisis waarin Arjuna of alle mensen zich bevinden. Of waarin jij je als mens bevindt. Arjuna staat als mens in onze zoektocht naar onze ware essentie. Deze verbondenheid zijn we verloren en we zijn gehecht geraakt aan allerlei emoties, gedachten en omstandigheden. 

We zien ons fysieke lichaam voor ons ware zelf aan en handelen vanuit deze onwetendheid. We zien gewoonweg niet meer wat we moeten doen. En daar begint het inzicht te verwerven waar het leven dan wel stroomt. 

Om te kunnen groeien in bewustzijn moet je soms eerst een crisis meemaken en een dieptepunt bereiken. Want wanneer de wortels van een boom diep reiken, heeft het de potentie om juist hoog te groeien. Wanneer je het echt niet meer weet ontstaat er ruimte en overgave aan een ander deel aanwezig binnen jezelf. 

De wortels worden dieper. Overgave is een voorwaarde om de lessen van het hogere Zelf te kunnen ontvangen. In de crises leer je het langzamerhand, want je was uit koers, je had het niet helder. Je deed jezelf geweld aan op de een of andere manier.

Deel 2: hoofdstuk 7 t/m 12

In het tweede gedeelte, hoofdstuk 7 tot en met 12, vangt Arjuna een glimp op van het goddelijke. Krishna legt uit hoe alles bestaat uit Prakriti of materie en Purusha of intelligente essentie. Het geeft aan: “Zonder prakriti kan purusha zich niet manifesteren en zonder purusha is prakriti levenloos”. 

Krishna nodigt vervolgens Arjuna en alle mensen uit, hem of het hogere Zelf in alles te herkennen. Alles is doordrongen van het goddelijke. De eenheid van alles is energie. Ook jij bent één met alles, de ziel is eeuwig. Het verstand kan er natuurlijk maar half wat mee of misschien helemaal niet bij. 

Dat is een ander gebied. Verstand bestaat uit zintuigen en praktisch denken. Het verstand is onderhevig aan tijd en leeft in de tijd. De brug is de tijdloosheid te leren kennen. 

Je komt er dichter bij, bij de kern of de causaliteit door stilte en vooral door meditatie. Daarvoor was je veel te onrustig, vooral in het hoofd en kon je de zuivere kern niet goed waarnemen.

Deel 3: hoofdstuk 13 t/m 19

Ondanks dat Arjuna vol toewijding is en hij het goddelijke heeft mogen aanschouwen, is er nog steeds een gevoel van afscheiding. Krishna gaat verder en leert de lezer over het veld met de drie guna’s of eigenschappen. Deze heten:

• sattva guna
• raja guna
• tama guna

Sattva herkennen we in de goedheid, de kalmte kenmerkt zich door juiste kennis. Rajas herkennen we in hartstocht, door beweging onrustwekkend. Tamas herkennen we in de onwetendheid, duisternis, wordt gekenmerkt door traagheid, zwaarte en waanzin.

Krishna leert dat we de gunas kunnen leren kennen. Dat je steeds beter de 3 aspecten leert kennen. Zo wordt de mens de kenner van het veld. We leven in dit veld, wat steeds van vorm verandert en dit veroorzaakt lijden wanneer we ons aan de vorm hechten. 

We komen hindernissen op onze weg tegen, maar Krishna verzekert ons dat het doel binnen handbereik ligt, als we de ware betekenis van onthechting doorgronden.

“Diep in het hart van allen is Hij het Licht der lichten, boven alle duisternis verheven. De Absolute is het doel van alle kennis en hetgeen gekend moet worden. Wie dit mysterie kent, is vrij (H 13, sloka 17).”

De kracht van de Bhagavad gita is de schitterende schoonheid te openbaren welke al aanwezig is. Net als de knoppen hoog in de boom welke zich langzaam beginnen te openen en het mysterie van schoonheid onthuld. 

Kan iedereen de Bhagavad Gita lezen?

Ja, natuurlijk. Iedereen kan het boek lezen. Het prachtige verhaal zit vol symboliek en kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden. Dit blijkt wel uit het leven en de dood van Mahatma Gandhi. Gandhi had de Bhagavad Gita in zijn hart gesloten en dit was dagelijks het onderwerp van zijn beoefening. 

Hij is wereldberoemd geworden om zijn geweldloze verzet. Het is belangrijk te beseffen dat dit slagveld, zoals het in de Gita is omschreven, om een innerlijk slagveld gaat. De moed om de ‘strijd’ aan te gaan met beperkende overtuigingen en oude patronen welke je groei in de weg staan. 

Onze innerlijke strijd

Het verwijderen hiervan schenkt een toename aan rust en vrijheid oftewel je komt bij een stuk in jezelf waar het altijd goed is ongeacht de uiterlijke omstandigheden. Onze innerlijke strijd vindt zijn weerspiegeling in de buitenwereld. Wanneer de innerlijke balans hersteld wordt, lossen de uiterlijke problemen zich langzaam maar zeker vanzelf op. 

De Bhagavad Gita is zeer geprezen, niet alleen door vooraanstaande Indiërs, waaronder dus Mahatma Gandhi en Sarvepalli Radhakrishnan, maar ook door Aldous Huxley, Henry David Thoreau, J. Robert Oppenheimer, Ralph Waldo Emerson, Carl Jung, Herman Hesse, en Bülent Ecevit. 

Mediteer eerst en lees dan de Bhagavad Gita in stukjes

Het beste is eerst te mediteren om vervolgens te gaan lezen. Zo kun je deze prachtige teksten beter ontvangen. Het is zeker geen boek om in één keer uit te lezen. Lees kleine stukjes en laat dit diep op je inwerken. Net zoals in het verhaal, kan Arjuna ook niet in één keer de leer van Krishna ontvangen. 

Zo geldt dat ook voor de lezer. Het mooiste is dat iedere keer wanneer je de tekst leest of weer opnieuw leest, je er weer iets nieuws uithaalt. Dan ook nog precies datgene wat je op dat moment nodig hebt. Het is een prachtig boek, bijzonder dat de inhoud dat kan! Dit zijn de onderwerpen.

• Hoofdstuk 1: De Yoga van de neerslachtigheid van Arjuna
• Hoofdstuk 2: De Yoga volgens de Sankhya
• Hoofdstuk 3: De Yoga van Handeling
• Hoofdstuk 4: De Yoga van Wijsheid
• Hoofdstuk 5: De Yoga van Verzaking van handeling
• Hoofdstuk 6: De Yoga van het Schouwen van het Zelf
• Hoofdstuk 7: De Yoga van Wijsheid en Kennis
• Hoofdstuk 8: De Yoga van het Onvergankelijke, oneindige Brahman
• Hoofdstuk 9: De Yoga van de Koninklijke Kennis en het Koninklijk Geheim
• Hoofdstuk 10: De Yoga van Majesteit
• Hoofdstuk 11: De Yoga van het Visioen van de Vorm van het Al
• Hoofdstuk 12: De Yoga van Toewijding
• Hoofdstuk 13: De Yoga van het Onderscheid tussen het Veld en de Kenner van het Veld
• Hoofdstuk 14: De Yoga van de Non-identificatie met de drie Guna’s
• Hoofdstuk 15: De Yoga van eenwording met Purushottama
• Hoofdstuk 16: De Yoga van het Onderscheid tussen het Goddelijke en het Demonische
• Hoofdstuk 17: De Yoga van de drie soorten van Geloof en Vertrouwen
• Hoofdstuk 18: De Yoga van Bevrijding door Zelfverzaking. 

Het volgende is ook interessant om te melden:

Synthese van Yoga, Raja yoga 

Sivananda’s commentaar beschouwt de achttien hoofdstukken van de Bhagavad Gita als een progressieve volgorde, waarin Krishna ‘Arjuna de ladder van yoga van de ene sport naar de andere leidt’. De invloedrijke commentator Madhusudana Sarasvati verdeelde de achttien hoofdstukken van de Gita in drie secties van elk zes hoofdstukken. Swami Gambhirananda karakteriseert het systeem van Madhusudana Sarasvati als een opeenvolgende benadering waarin Karma-yoga leidt tot Bhakti-yoga, wat op zijn beurt leidt tot Jnana-yoga. 

Sommige geleerden beschouwen de ‘meditatie yoga’ als een duidelijk het vierde pad dat in de Gita wordt onderwezen en noemen dit Raja Yoga of de koninklijke weg.

• Hoofdstukken 1–6: Karma yoga, het middel om het doel te bereiken
• Hoofdstukken 7–12: Bhakti yoga of toewijding
• Hoofdstukken 13–18: Jnana-yoga of kennis, het doel zelf

Alle hoofdstukken bij elkaar worden als Raja Yoga gezien. 

Ascese en verzaking 

De Gita verwerpt ascetisch leven, verzaking en brahmaanse Vedische rituelen, waarbij uiterlijke daden of niet-daden worden beschouwd als een middel voor persoonlijke beloning in het leven, het hiernamaals of als een middel tot bevrijding. 

In plaats daarvan beveelt het het nastreven van een actief leven aan waarin het individu ‘innerlijke verzaking aanneemt’, handelt om te vervullen wat hij besluit zijn dharma te zijn, zonder te verlangen naar of zich zorgen te maken over persoonlijke beloningen en dit te beschouwen als een ‘innerlijk offer aan het hogere Zelf’. 

Moderne uitingen in de media en de ruimte

Narendra Modi, de 14e premier van India, noemde de Bhagavad Gita “India’s grootste geschenk aan de wereld”. Modi gaf er in 2014 tijdens zijn bezoek aan de VS een kopie van aan de toenmalige president van de Verenigde Staten van Amerika, Barack Obama.

De grootste Bhagavad Gita ter wereld bevindt zich in de ISKCON-tempel in Delhi , het grootste heilige boek ter wereld van welke religie dan ook. Hij weegt 800 kg en meet ruim 2,8 bij 2,0 meter. Het werd op 26 februari 2019 onthuld door Narendra Modi, de premier van India. 

Op 27 februari 2021 werd de Bhagavad Gita op een SD-kaart de ruimte in gelanceerd met een PSLV-C51- raket gelanceerd door de Indian Space Research Organization (ISRO) van het Satish Dhawan Space Center in Sriharikota.

Je kunt les ontvangen uit de Bhagavad Gita bij De Yogaschool. Het is beter om eerst andere werken te leren, zodat de termen en het vocabulaire in de Bhagavad Gita beter kan worden begrepen. 

Opleidingen Raja Yoga

Raja Yoga is de oorspronkelijkste, zuiverste vorm van Yoga. Raja Yoga is duizenden jaren oud en nog steeds actueel. Het beschrijft een methode van 8 stappen waarmee je tot op hoge leeftijd een gezonde geest in een gezond lichaam ontwikkelt.

De Yogaopleidingen die we geven is gebaseerd op de Yoga Sutra’s van Patanjali, (leerjaar 2 docentenopleidingen) en ook op de Bhagavad Gita (leerjaar 3). 

Patanjali heeft als eerste acht logische stappen naar zelfrealisatie geformuleerd. Door deze 8 stappen regelmatig te beoefenen onder de ervaren leiding van een leraar zul je steeds meer de complexiteit van jouw leven ontrafelen en de oorspronkelijke eenvoud weer gaan herkennen. 

Je zult leren om helder naar jouw eigen situatie te kunnen kijken en op basis van jouw eigen inzicht zonder twijfel en vrij van stress knopen door te hakken en consequent te handelen in lijn met wat je écht wilt. Dat geeft een enorm bevrijdend en daadkrachtig gevoel. 

De beoefening van Raja Yoga zorgt ervoor dat je behoorlijk snel op vele gebieden in je leven meer harmonie gaat ervaren. Dat is bij mij gebeurd. Het zal ook bij iedere beoefenaar gaan gebeuren.  

Een gezond lichaam: Door de beoefening van Raja Yoga wordt je lichaam sterker, soepeler en gezonder. Eventuele pijn of klachten nemen af, je voelt je snel goed.

Rust en helderheid: Door de beoefening van concentratie en meditatie zal je meer rust en helderheid krijgen. Je leven wordt overzichtelijker en je zult minder druk en stress gaan ervaren.

Vrijheid en geluk: Waar velen op zoek zijn om geluk buiten zich te vinden ga je door de beoefening van Raja Yoga naar binnen, de plek waar dit geluk altijd al aanwezig was.

Wekelijks of maandelijks: Het is mogelijk om Raja Yoga te volgen in een opleidingsvorm waarbij je wekelijks lessen volgt in Enschede, maar het is ook mogelijk om maandelijks lessen te volgen. Dit is vooral handig voor mensen die wat verder weg wonen. 

Kennismakingsgesprek

Tijdens een kennismakingsgesprek met Ylvy Vaanholt kun je aangeven waar je voorkeur ligt. Al onze lessen zijn uitdagend en tegelijkertijd is er een zachte en vriendelijke, tevens opbouwende aanpak. 

Daarmee zijn onze lessen geschikt voor iedereen die zichzelf wil ontwikkelen en meer over de achtergronden van het leven zou willen weten. Misschien heb je al interesse in de opleiding Raja Yoga gekregen? De lessen zijn prachtig. Kom eerst maar eens naar een kennismakingsgesprek.